Thời gian vừa qua, trên địa bàn cả nước xảy ra nhiều vụ cháy, nổ nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại về người và tài sản tại các khu dân cư, nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh. Nhiều vụ cháy thương tâm đã để lại hệ luỵ cho gia đình, xã hội và nạn nhân. Công tác quản lý, giám sát PCCC tại một số địa phương còn bộc lộ nhiều sơ hở, thiếu sót, bất cập. Đây không chỉ là trách nhiệm của xã hội mà là hồi chuông cảnh báo, đòi hỏi sự chung tay vào cuộc của các cấp, các ngành, hơn ai hết là ý thức của mỗi người dân trong công tác đấu tranh phòng, chống “giặc lửa”, đặc biệt là trong mùa nắng nóng.
Theo thống kê của Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ chỉ tính riêng năm 2023, trên địa bàn cả nước xảy ra 3.440 vụ cháy, làm chết 146 người, bị thương 109 người, thiệt hại về tài sản sơ bộ ước tính khoảng 878 tỷ đồng và 236 ha rừng. Trong đó, xảy ra 16 vụ nổ, làm 11 người chết, bị thương 27 người. Những con số trên cho thấy tỷ lệ cháy, nổ trên địa bàn cả nước nói chung còn nhiều diễn biến phức tạp, có chiều hướng gia tăng. Nguyên nhân xảy ra các vụ cháy trên chủ yếu là do sự cố hệ thống thiết bị điện và do sơ xuất trong quá trình sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt.
Nhìn lại vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng xảy ra ngày 12/9/2023 tại chung cư mini ở phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội làm 56 người chết và 37 người bị thương, Cơ quan Công an đã khởi tố đối với 6 người có liên quan. Qua vụ việc trên cho thấy nhiều sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý PCCC của phường Khương Đình nói riêng và tại một số địa phương khác nói chung. Tại nhiều địa phương, nhất là các đô thị lớn, các hộ gia đình tự ý chuyển đổi công năng từ nhà ở sang nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh mà chưa được sự cho phép của cơ quan quản lý của Nhà nước; một số chủ đầu tư vẫn không chấp hành những quy định về PCCC, còn nhiều công trình chưa được cấp văn bản nghiệm thu về PCCC đã đưa vào sử dụng. Ý thức trách nhiệm của một bộ phận quần chúng nhân dân đối với công tác PCCC chưa cao, chưa nhận thức được tầm quan trọng của an toàn PCCC, còn chủ quan, lơ là trong việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, đặc biệt là thiết bị điện trong sinh hoạt; cá biệt có những trường hợp cố ý vi phạm gây mất an toàn về PCCC.
Một số nơi còn tình trạng buông lỏng quản lý, nhất là quản lý đối với hoạt động xây dựng dẫn đến tình trạng xây dựng không phép, sai phép, trái phép xảy ra ở nhiều địa bàn, nhất là các thành phố lớn có mật độ xây dựng cao.
Trước thực trạng trên, Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy đã ban hành nhiều văn bản, chỉ đạo Công an các địa phương trên cả nước đẩy mạnh công tác tuyên truyền, triển khai đồng bộ các giải pháp ngăn chặn tình trạng cháy nổ tại các địa phương một cách triệt để nhất. Trung tá Nguyễn Viết Thắng - Phó trưởng Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH Công an tỉnh Phú Thọ cho biết:
“Năm 2023 trên địa bàn tỉnh Phú Thọ xảy ra 49 vụ cháy, không có thiệt hại về người, thiệt hại về tài sản thành tiền ước tính khoảng 4 tỷ đồng và 24,63 ha rừng. Trước thực trạng cháy nổ trên cả nước nói chung và Phú Thọ nói riêng Công an tỉnh triển khai quyết liệt công tác PCCC, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm an toàn PCCC. Tuy nhiên, thực tế cho thấy một bộ phận người dân còn chủ quan trong công tác PCCC, nhiều cơ sở kinh doanh kết hợp nhà ở, quán Karaoke không có lối thoát nạn dẫn thứ hai, chưa đảm bảo an toàn PCCC dẫn đến hậu quả khôn lường khi có tình huống xảy ra. Do đó, mỗi cơ sở, mỗi người dân cần chủ động học tập hơn nữa, nâng cao kỹ năng an toàn PCCC…”
Tiến sỹ tâm lý Lê Thị Xuân Thu - Chuyên gia tâm lý - Giảng viên Trường Đại học Hùng Vương cho biết: “Đối với mỗi vụ cháy nổ có diễn biến khác nhau, gây thiệt hại về người và tài sản. Song nhiều vụ việc do cháy, nổ gây ra làm sang trấn tâm lý của nạn nhân, để lại các di chứng suốt đời về thể xác, tinh thần, ảnh hưởng đến sinh hoạt cá nhân, đồng thời cũng là gánh nặng của gia đình, xã hội. Đặc biệt đối với trẻ em, nếu không được trang bị kỹ năng phòng chống cháy, nổ sẽ khó có thể vượt qua khi có tình huống xảy ra. Cũng không ít trường hợp trẻ em là nạn nhân của các vụ cháy nổ, ngoài vết thương về thể xác, còn để lại di chứng về tâm lý như: hoang tưởng; rối loạn tâm thần, sang trấn tâm lý….
Bước vào mùa nắng nóng, điều kiện thời tiết oi bức, kết hợp nền nhiệt cao khiến nhu cầu sử dụng các thiết bị điện của người dân tăng nhanh. Điều này tiềm ẩn
nguy cơ cháy nổ cao hơn so với bình thường. Để công tác PCCC thời gian tới được thực hiện tốt hơn cần có sự vào cuộc, hiệp đồng chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và của cả hệ thống chính trị, trong đó hơn ai hết là ý thức, trách nhiệm của mỗi công dân đối với đấu tranh phòng chống cháy nổ xảy ra.
Minh Quang