Thời gian gần đây, trên địa bàn cả nước nói chung và địa bàn tỉnh Phú Thọ xảy ra nhiều vụ việc lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng Internet, mạng viễn thông, phương tiện điện tử. Qua công tác xác minh, điều tra nhận thấy tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao đang diễn biến ngày càng phức tạp, các đối tượng đã thay đổi cách thức chiếm đoạt tài sản. Một số người dân, trong đó có cả trí thức, người trẻ tuổi, cán bộ, công nhân viên chức Nhà nước do nhận thức chưa đầy đủ hoặc chưa được phổ biến thủ đoạn phạm tội của các đối tượng nên đã bị lừa đảo chiếm đoạt với số tiền rất lớn. Trong thời gian từ đầu năm 2020 đến nay, Cơ quan CSĐT các cấp đã tiếp nhận, giải quyết nhiều đơn thư của các bị hại tố giác bị lừa đảo chiếm đoạt với tổng số tiền khoảng trên 10 tỷ đồng với nhiều thủ đoạn sau:
          Các đối tượng tự xưng là nhân viên bưu điện gọi điện thoại vào máy điện thoại cố định, điện thoại di động thông báo người bị hại đang nợ tiền cước điện thoại, nợ tiền thẻ tín dụng, có bưu phẩm gửi ở các Bưu điện lâu ngày không đến nhận,…khi người bị hại thắc mắc không có những việc như trên thì đối tượng hướng dẫn, nối máy cho bị hại nói chuyện với cán bộ Cơ quan Công an, Viện kiếm sát, Tòa án,…lúc này, đối tượng yêu cầu bị hại gọi điện thoại đến tổng đài 1080 để kiểm tra số điện thoại mà đối tượng cho sẵn có phải là của Cơ quan Công an không? (ví dụ: 0693187783 là của Công an TP Hồ Chí Minh). Để người bị hại tin tưởng là đang làm việc với Cơ quan Công an, đối tượng đã sử dụng thiết bị, phần mềm gọi điện thoại qua mạng Internet để hiển thị số gọi đến là số điện thoại Cơ quan Công an (chỉ khác đầu số gọi đến, ví dụ: +840693187783). Sau đó, đối tượng yêu cầu bị hại khai các thông tin cá nhân: họ tên, số điện thoại, số căn cước công dân, thông tin các tài khoản ngân hàng, số điện thoại di động,…rồi đối tượng sử dụng số điện thoại trên nền tảng Internet gọi vào số điện thoại di động của bị hại, thông báo họ có mở một tài khoản khác liên quan đến các vụ án buôn bán ma túy, rửa tiền lớn mà cơ quan Công an đang điều tra rồi yêu cầu bị hại chuyển tiền đến các tài khoản do chúng chuẩn bị để xác minh, nếu không liên quan sẽ trả lại, tin tưởng là thật nhiều bị hại đã chuyển tiền, sau khi nhận tiền chúng nhanh chóng chuyển đi nhiều tài khoản khác nhau rồi chiếm đoạt thông qua hình thức rút trực tiếp tại máy ATM, chuyển hóa thành thẻ games, thẻ cào điện thoại rồi đổi thành tiền mặt hoặc mua tiền ảo, tiền điện tử...
          Các hình thức phổ biến:
- Lập website có giao diện và chức năng gần giống với trang thông tin chính thức của các ngân hàng thương mại rồi giả danh nhân viên ngân hàng gọi điện thoại cho chủ tài khoản thông báo tài khoản đang có sự cố hoặc có giao dịch đáng ngờ, để xử lý cần thiết cung cấp mật khẩu sử dụng một lần (mã OTP) để nhân viên ngân hàng kiểm tra, sau khi có mật khẩu OTP chúng nhanh chóng chuyển tiền vào các tài khoản do chúng chuẩn bị rồi chiếm đoạt;
- Lập tài khoản facebook ảo vào các diễn đàn, hội nhóm, tìm kiếm thông tin của những người bán hàng trực tuyến, nhắn tin đặt mua hàng và chủ động đề nghị thanh toán trước qua tài khoản ngân hàng. Lấy lý do đang ở nước ngoài, chỉ chuyển tiền được qua các dịch vụ trung gian như Money Gram hay Western Union nên các đối tượng yêu cầu bị hại truy cập vào các trang web do chúng chuẩn bị nhập thông tin người dùng, mật khẩu, mã OTP để làm thủ tục nhận tiền hoặc sử dụng sim rác và máy chỉnh giọng nói để giả mạo nhân viên ngân hàng gọi thông báo bị hại đã nhận được một số tiền yêu cầu bị hại cung cấp thông tin tên người dùng, mật khẩu, mã OTP để xác nhận nhận tiền. Khi có đủ thông tin tài khoản chúng đăng nhập vào trang web thật của ngân hàng để thực hiện lệnh chuyển toàn bộ số tiền trong tài khoản bị hại đến các tài khoản của đối tượng để chiếm đoạt.
- Thông qua mạng xã hội để làm quen, hứa hẹn tặng quà, gửi tiền về cho bị hại là các phụ nữ Việt Nam nhẹ dạ, cả tin, sau đó nhóm đối tượng có vai trò giả danh nhân viên thuế, hải quan, sân bay…sử dụng sim rác gọi cho bị hại yêu cầu nộp tiền phí làm thủ tục nhận quà và cung cấp số tài khoản cho bị hại chuyển tiền; ngay sau khi bị hại chuyển tiền các đối tượng trực tiếp rút tại máy ATM hoặc chuyển đến tài khoản khác qua Internet Banking để chiếm đoạt, đồng thời tắt máy, thay đổi số điện thoại.
          Để làm tốt công tác phòng ngừa, kịp thời ngăn chặn hành vi lợi dụng không gian mạng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Lực lượng công an khuyến cáo người dân:
          1. Nêu cao ý thức cảnh giác, bảo vệ tài sản của mình, kịp thời đề phòng khi phát hiện các dấu hiệu có biểu hiện lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Khi có đề nghị chuyển tiền cho người thân hoặc bạn bè cần gọi điện cho người đó trước để xác nhận nội dung chuyển tiền, phòng trường hợp đối tượng chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội rồi giả mạo người thân, bạn bè để lừa đảo.
          2. Không cung cấp tên đăng nhập, mật khẩu truy nhập, mã PIN dịch vụ Internet Banking và mã OTP cho người khác, ngay cả khi nhận được yêu cầu từ người tự xưng là nhân viên ngân hàng. Mọi thắc mắc, nghi ngờ về thông tin tài khoản cá nhân của mình, người dân cần trực tiếp đến các ngân hàng để được kiểm tra, giải đáp.
          3. Khi tiếp nhận các cuộc điện thoại tự xưng các cơ quan bảo vệ pháp luật (công an, tòa án, viện kiểm sát) đề nghị cung cấp thông tin tài khoản phục vụ công tác điều tra tuyệt đối không cung cấp và yêu cầu làm việc trực tiếp. Cơ quan Công an không làm việc qua điện thoại, không có tài khoản ngân hàng đứng tên cá nhân, không bao giờ buộc người dân chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng để xác minh; khi cần phong tỏa tài khoản hoặc tạm giữ tiền có liên quan đều có quyết định của cơ quan tiến hành tố tụng và giao nhận trực tiếp tại trụ sở cơ quan Công an.
          4. Không tham gia vào các sàn giao dịch mua bán tiền ảo, tiền điện tử trên mạng Internet, tiềm ẩn nhiều nguy cơ bị đánh cắp thông tin cá nhân, bên cạnh đó, pháp luật Việt Nam không công nhận tiền ảo, tiền điện tử là phương tiện thanh toán hợp pháp./.