Chỉ vài tháng gần đây, trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đã liên tiếp xảy ra nhiều vụ án Giết người, Cố ý gây thương tích, huỷ hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản…mà đối tượng gây án là người bị rối loạn tâm thần hoặc biểu hiện loạn thần (ảo giác, hoang tưởng).
Những hành động như tấn công người, tự làm hại bản thân hay những vụ án do người tâm thần gây ra đã khiến dư luận không khỏi bàng hoàng và bất ngờ về mức độ nghiêm trọng. Nhưng đau lòng và xót xa hơn cả là những thảm án mà người tâm thần gây ra lại làm hại chính người thân của mình trong những thời điểm bản thân họ bị rối loạn về tâm lý, không đủ khả năng nhận thức và làm chủ được hành vi của bản thân.
Mới đây, vào khoảng 8h sáng ngày 28/10/2024, tại xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn xảy ra vụ án mạng nghiêm trọng khiến 2 người tử vong thương tâm. 2 nạn nhân được xác định là ông H.V.L (sinh năm 1939) và bà H.T.K (sinh năm 1955), cùng trú tại xóm Chiềng 1, xã Kim Thượng.
Qua xác minh, các cơ quan chức năng đã làm rõ, đối tượng gây án là Hà Quốc Dương (sinh năm 1991, trú tại xóm Chiềng 1, xã Kim Thượng), là đối tượng thuộc diện tâm thần hưởng chế độ bảo trợ xã hội từ tháng 6.2022, đang được Trạm Y tế xã quản lý và cấp thuốc hàng tháng theo chỉ định của Bệnh viện Tâm thần tỉnh Phú Thọ.

Đối tượng Hà Quốc Dương tại cơ quan Công an

Cũng trong tháng 10, vụ án Giết người, xảy ra ngày 12/10/2024 tại Phường Minh Nông, Thành phố Việt Trì, Tỉnh Phú Thọ cũng làm xôn xao dư luận cả nước. Anh Đ.V.Đ, sinh năm 1992 trú tại Đội 4, Thông Đậu, Phường Minh Nông, Thành phố Việt Trì, Tỉnh Phú Thọ đã nhẫn tâm, ra tay sát hại bố đẻ là ông Đ.V.H, sinh năm 1960, sau đó bỏ trốn khỏi hiện trường.

Đối tượng Đ.V.Đ tại cơ quan Công an

 

Trên đây chỉ là hai trong số rất nhiều vụ án mà đối tượng gây án là người bị rối loạn tâm thần hoặc biểu hiện loạn thần. Hậu quả để lại của những hành vi bột phát của những người này là đặc biệt nguy hiểm, không thể dự báo trước.

Hiện số người bị rối loạn tâm thần ngày càng gia tăng và nếu không được phát hiện sớm, điều trị, quản lý đúng hướng, kịp thời sẽ dẫn đến những hậu quả nặng nề cho chính bản thân người bệnh, gia đình và xã hội. Theo đó, nhiều người có vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần nhưng không phải người bệnh nào cũng được quan tâm chăm sóc và điều trị dứt điểm dẫn đến bệnh trở nên nặng, người bệnh không kiểm soát được hành vi dẫn tới những hệ lụy đau lòng. Hoặc, có nhiều trường hợp, người bệnh đã được chữa trị nhưng do nhiều lý do gia đình bỏ điều trị giữa chừng, đưa về nhà tự chăm sóc, quản lý, điều trị… tiềm ẩn các hệ lụy khó lường.
Theo số liệu thống kê của Bệnh viện Tâm thần tỉnh Phú Thọ, hiện có 3.776 người bệnh tâm thần được quản lý tại cộng đồng. Ngoài ra theo thống kê của Sở LĐTB&XH, toàn tỉnh có 6.781 người bị khuyết tật thần kinh, tâm thần đang hưởng chính sách trợ giúp xã hội hàng tháng tại cộng đồng. Theo nhận định của các lực lượng chức năng, việc phòng ngừa tình trạng người tâm thần gây án là một vấn đề khá khó khăn bởi lẽ họ có thể hành động mất kiểm soát bất cứ lúc nào. Chính vì vậy, để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn, hạn chế mức thấp nhất xảy ra các vụ án, vụ việc nhất là các vụ trọng án do đối tượng bị bệnh tâm thần gây ra, thì trách nhiệm đó không thuộc về riêng một cá nhân hay tổ chức nào mà cần sự chung tay của toàn xã hội. Cụ thể:

– Đối với các gia đình có người thân mắc bệnh tâm thần: Các gia đình khi thấy người thân có dấu hiệu phát bệnh bệnh tâm thần hoặc đã bị bệnh và tái phát bệnh cần sớm đưa người bệnh đi khám và điều trị, không nên giấu bệnh nhân ở nhà hoặc tìm đến các thầy cúng, thầy bói. Càng sớm điều trị người bệnh càng nhanh chóng ổn định tâm lý, kiểm soát được hành vi, việc làm của mìnhvà tránh được những hậu quả đáng tiếc xẩy ra. Khi người tâm thần gặp khó khăn trong cuộc sống thì nên nhờ cộng đồng xung quanh và chính quyền địa phương giúp đỡ. Khi người bệnh ra viện nên tuân thủ nghiêm túc hướng dẫn điều trị và đưa bệnh nhân đi tái khám đúng hẹn. Thường xuyên quan tâm, theo dõi hành vi, cử chỉ, biểu hiện của người tâm thần, kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường để ngăn chặn hành vi tiêu cực, tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.
– Đối với chính quyền địa phương: Rà soát, nắm danh sách các trường hợp mắc bệnh tâm thần tại địa phương, đưa hoặc đề xuất, hướng dẫn đưa người bệnh vào điều trị tại các cơ sở chữa bệnh. Phối hợp với các đơn vị chức năng tổ chức tập huấn cho những người thường xuyên gần gũi, tiếp xúc với người bệnh kỹ năng quản lý, chăm sóc, phòng ngừa những tình huống nguy hiểm. Quan tâm, giúp đỡ các hộ gia đình bệnh nhân khó khăn trong chữa bệnh, hòa nhập cộng đồng. Đồng thời, cần phối hợp, hướng dẫn gia đình đưa bệnh nhân đến những địa phương lân cận có cơ sở điều trị để họ được điều trị đúng cách.
– Đối với các cơ quan chức năng: Nêu cao tinh thần trách nhiệm cùng với toàn xã hội tham gia công tác quản lý, phòng ngừa đối tượng bị tâm thần, tổ chức tuyên truyền sâu rộng về các hành vi, các nguy cơ có thể do các đối tượng tâm thần gây ra để mọi người dân cùng biết và chủ động cảnh giác, phòng ngừa. Cùng với đó, các cơ quan chức năng trong xã hội cần có sự phối hợp với gia đình người bệnh siết chặt quản lý, có giải pháp cách ly đối tượng bị tâm thần một cách hợp lý, không để họ tiếp xúc với các vật dụng, các loại công cụ, vũ khí nguy hiểm, hạn chế thấp nhất điều kiện, khả năng gây án để tránh những hậu quả đau lòng vô cớ có thể xảy ra.
Từ những vụ án thương tâm đã xảy ra, có thể thấy người bệnh tâm thần không được điều trị đúng cách, bệnh trở nặng thì chỉ cần một kích động nhỏ hay phát bệnh sẽ không kiểm soát được hành vi. Do vậy, trách nhiệm quản lý trước tiên thuộc về gia đình. Cùng với đó, cộng đồng hàng xóm, láng giềng nên tránh những việc làm, lời nói có tính chất kích động bệnh nhân tâm thần.
Người bệnh tâm thần rất cần sự yêu thương, vỗ về, chăm sóc, động viên, cảm thông từ gia đình và xã hội. Vì vậy, để ngăn chặn hiệu quả vụ việc, vụ án do người có bệnh tâm thần gây ra thì cần có sự chung tay, phối hợp chặt chẽ từ gia đình, chính quyền cơ sở và toàn xã hội.

Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra