Trong bối cảnh công tác bảo đảm an ninh, trật tự tại cơ sở luôn đặt ra yêu cầu ngày càng cao, nhiều địa phương đã phát huy tốt vai trò của cộng đồng, dòng họ, người có uy tín để xây dựng các mô hình tự quản phù hợp với đặc điểm văn hóa - xã hội. Tại xã Ngọc Sơn (tỉnh Phú Thọ), mô hình “Dòng họ tự quản” đang cho thấy hiệu quả rõ rệt, trở thành điểm tựa quan trọng trong gìn giữ bình yên địa bàn vùng đồng bào dân tộc Mường.
Xã Ngọc Sơn là địa bàn vùng đồi, có gần 99% dân cư là người Mường, sinh sống tập trung theo dòng họ. Đây là khu vực còn nhiều khó khăn, đời sống của người dân phụ thuộc chủ yếu vào sản xuất nông, lâm nghiệp. Với đặc thù văn hóa cộng đồng mạnh mẽ, các dòng họ Mường giữ vai trò quan trọng trong việc giáo dục truyền thống, duy trì kỷ cương dòng tộc và tham gia giải quyết mâu thuẫn nội bộ. Nhận thức rõ điều đó, lực lượng Công an xã đã tập trung phát huy vai trò của các trưởng họ, già làng, người uy tín nhằm xây dựng và nhân rộng các mô hình tự quản về an ninh, trật tự.
Ngọc Sơn: Nhân rộng mô hình dòng họ tự quản trong giữ gìn an ninh, trật tự
Một trong những điểm sáng tiêu biểu là mô hình “Ổ nhà tự quản” của gia đình ông Bùi Văn Đức, cư trú tại Xóm Cha. Dòng họ ông có khoảng 300 nhân khẩu người Mường, thuộc nhóm dòng họ lớn của xã. Nhiều năm qua, ông Đức cùng các thành viên trong dòng họ đã duy trì tốt truyền thống đoàn kết, thống nhất trong sinh hoạt và thực hiện nghiêm quy ước dòng họ. Nhờ sự đồng thuận cao và nền nếp gia phong được giữ gìn, toàn bộ nhân khẩu trong dòng họ không có trường hợp vi phạm pháp luật hay mắc tệ nạn xã hội. Đây được xem là mô hình điểm trong việc phát huy sức mạnh nội lực để giữ gìn an ninh, trật tự tại cộng đồng dân cư.
Mô hình “Ổ nhà tự quản” của gia đình ông Đức nhiều năm liền đạt kết quả tốt, được UBND xã tặng Giấy khen năm 2025. Lực lượng Công an tỉnh cũng ghi nhận mô hình là một trong những điển hình tiêu biểu của tỉnh Phú Thọ trong thực hiện phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Thành công của mô hình cho thấy việc vận dụng các giá trị truyền thống, nề nếp của người Mường vào công tác giữ gìn an ninh là hướng đi phù hợp, mang lại hiệu quả bền vững.
Cùng với việc nhân rộng mô hình, Công an xã Ngọc Sơn thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các dòng họ để nắm bắt tình hình, trao đổi thông tin, kịp thời giải quyết những mâu thuẫn phát sinh trong cộng đồng. Việc lắng nghe ý kiến của người có uy tín, già làng, trưởng bản giúp lực lượng Công an thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động, đồng thời tạo sự đồng thuận trong nhân dân. Nhiều vụ việc mâu thuẫn được giải quyết ngay từ cơ sở theo phương châm “hòa giải trong dòng họ”, hạn chế phát sinh phức tạp.
Thực tế tại Ngọc Sơn cho thấy mô hình dòng họ tự quản đã trở thành kênh thông tin quan trọng, hỗ trợ hiệu quả cho lực lượng Công an trong công tác quản lý địa bàn. Đây cũng là giải pháp phù hợp với đặc điểm văn hóa, tập quán của đồng bào Mường, tạo sự chủ động của người dân trong tham gia giữ gìn an ninh, trật tự và xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư.
Trong thời gian tới, Công an xã Ngọc Sơn tiếp tục phối hợp cùng chính quyền địa phương và các dòng họ duy trì, củng cố và mở rộng mô hình, nhằm xây dựng thế trận an ninh nhân dân vững chắc, góp phần giữ gìn ổn định địa bàn và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
Tạ Phương Anh - Trưởng Công an xã Ngọc Sơn